Son Dakika: Çin İsrail’in BM Üyeliği İptal Edilsin” Dedi

Çin hükümeti, İsrail’in Birleşmiş Milletler (BM) üyeliğinin iptal edilmesi gerektiğini öne süren açıklamalarla dikkat çekti. Bu alışılmadık diplomatik hamle, uluslararası arenada büyük yankı uyandırdı.

Çin’in Talepleri ve Gerekçe

Çin, İsrail’in “insani hukuk ihlalleri” gerekçesiyle BM üyeliğinin askıya alınması ya da tamamen iptal edilmesi gerektiğini savunuyor. Bazı kaynaklara göre, Pekin yönetimi İsrail’in Gazze’deki askeri operasyonlarını sert biçimde eleştiriyor ve bu adımın uluslararası normlara aykırı olduğunu ileri sürüyor.

Ancak bu iddianın resmi kaynaklarda kesin olarak doğrulanıp doğrulanmadığı belirsiz. Bazı haber sitelerinde “Çin, İsrail’in BM üyeliğinin iptal edilmesini istiyor” başlığı yer alsa da, bu yöndeki belgeler ya eksik ya da tek taraflı kaynaklara dayanıyor.

BM Tüzüğüne Göre Ne Mümkün?

BM Tüzüğü’ne göre, bir devletin üyeliği yalnızca olağanüstü durumlarda iptal edilebilir. Bu kapsamda:

• BM Şartı’nın 6. Maddesi, üye devletin “şartları ciddi şekilde ihlal etmesi” hâlinde üyeliğin iptaline imkan tanır.

• Ancak bugüne kadar hiçbir devlet bu maddeyle BM’den çıkarılmadı.

• Üyelikten geçici olarak uzaklaştırma (suspend) olasılığı bulunmasına rağmen, bu da çok nadiren uygulanmıştır.

Dolayısıyla, Çin’in önerisi pratikte BM iç hukukuyla ve uygulanabilirlikle çelişebilir.

Kriz ve Diplomasinin Yeni Denklemleri

Pekin’in bu yöndeki söylemi, Çin’in Orta Doğu politikasını daha aktif hale getirme eğiliminin bir parçası olarak yorumlanabilir. Çin, son yıllarda Filistin davaları, iki devletli çözüm vurgusu ve Orta Doğu’daki barış girişimlerine desteğini artırıyor.

Aynı zamanda Çin, BM Güvenlik Konseyi’nde İsrail karşıtı kararların ABD tarafından düzenli biçimde veto edilmesini de eleştiriyor.

Olası Etkiler ve Uluslararası Tepkiler

Bu iddianın gerçekte hayata geçmesi durumunda:

• İsrail’in BM içindeki statüsü tartışmaya açılabilir, oy hakları, temsil kabiliyeti büyük ölçüde kısıtlanabilir.

• ABD ve İsrail’in güçlü şekilde tepki vermesi beklenir; bu tür bir hamle, ciddi diplomatik krize yol açabilir.

• BM genel kurulları, uluslararası hukuk kuruluşları, uluslararası kamuoyu bu tartışmada rol oynayacak.

Ancak şu an için beklemek gerekiyor: Çin’in bu talebine BM’nin resmi cevabı ne olacak? Diğer büyük güçler bu öneriye nasıl yaklaşacak?